Tag: टिकटक

काठमाडौं । अमेरिकामा सामाजिक सञ्जाल टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाउन ल्याएको विधेयकको विषय यतिवेला चर्चामा छ । अमेरिकामा टिकटक प्रयोगकर्ताहरुको सङ्ख्या हेर्ने हो भने करिब १० करोड ५० लाख छ । यति धेरै टिकटक प्रयोगकर्ता भएको देशमा किन टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाइयो ? टिकटकको प्रतिक्रिया के छ ?

लाखौँ अमेरिकी प्रयोगकर्तासँग सम्बन्धित डेटा टिकटकबाट चीनले हात पारेको वा पार्न सक्ने आशङ्का अमेरिकाको छ । टिकटकले प्रयोगकर्ताको डाटा चिनियाँ सरकारसँग सेयर गरिरहेको हुन सक्ने चिन्ताका कारण अमेरिकाले उक्त कानुन ल्याएको अमेरिकाको तर्क छ ।

संसदबाट पारित भएको विधेयकमा अमेरिका राष्ट्रपति जो बाइडेनले टिकटकको स्वामित्वमा रहेको चिनियाँ कम्पनी बाइटडान्सलाई यस एपबाट लगानी फिर्ता लिन वा अमेरिकामा प्रतिबन्धको सामना गर्न नौ महिनाको समय दिने विधेयकमा हस्ताक्षर गरेका छन् ।

प्रतिनिधिसभाबाट विधेयक पारित भएपछि प्रमाणीकरणका लागि राष्ट्रपतिसमक्ष पेश गरिने संवैधानिक प्रक्रिया छ । उक्त विधेयकको विषयमा वर्तमान राष्ट्रपति जो बाइडनले विधयेक आफूकहाँ आएपछि अविलम्ब हस्ताक्षर गर्ने बताएका छन् ।

अमेरिकाले टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाउनेगरि ल्याइएको कानुन ‘असंवैधानिक कानुन’ भन्दै यसविरुद्ध अदालत जाने टिकटकले चेतावनी दिएको छ । टिकटकका मालिक सु जि चुले भने, ‘हामी विश्वस्त छौं र अदालतमा हाम्रो अधिकारको लागि लडाइरहनेछौँ ।’ उनले थपे, ‘तथ्य र संविधान हाम्रो पक्षमा छ, ढुक्क हुनुहोस् हामी कतै जाँदैनौँ ।’

टिकटमा जारी भिडिओमा उनले आफूविरुद्ध ल्याइएको अमेरिकी कानुनको आलोचना गर्दै मानिसहरूलाई टिकटकले कसरी आफ्नो जीवनमा सुधार ल्याएको छ भनेर आफ्ना कथा सार्वजनिक गर्न आग्रह पनि गरेका छन् । उनले भनेका छन्, ‘कुनै गल्ती नगर्नुहोस्, यो प्रतिबन्ध टिकटकविरुद्ध मात्र नभई तपाई र तपाईंको आवाजमा लगाइएको प्रतिबन्ध हो ।’

एउटा छुट्टै बयानमा टिकटकले भनेको छ, ‘सत्य के हो भने हामीले अमेरिकाको डाटा सुरक्षित राख्न अरबौँ डलर लगानी गरेका छौँ र हाम्रो प्लेटफर्म कुनै पनि प्रकारको दबाबबाट मुक्त छ ।’ यस्तै टिकटकका प्रमुख कार्यकारी शोउ जी चूले गत महिना उक्त सञ्जालको रक्षाका लागि आफ्नो “कानुनी अधिकार“ प्रयोग गर्न यथासम्भव सबै कुरा गर्ने बताएका थिए ।

करिब चार बर्ष अगाडि तत्कालिन राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकामा टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाउने घोषणा गरेको थियो । टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाउने राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको कार्यकारी आदेशलाई अदालतद्धारा खारेज पनि गरिएको थियो । पछिल्लो समय नेपाल लगायत १३ भन्दा बढी देशहरुमा टिकटकमाथि प्रतिबन्ध लगाइएको छ ।

काठमाडाैं । ‘नखेल्नु जुवा र तास, धनको नाश, जीवनको वनबास’ भन्ने एउटा पुरानो गीत छ । जुवातास खेल्नु/खेलाउनु अपराध हो ।

यतिबेला सामाजिक सञ्जाल टिकटकमा लाइभ बसेर तास खेलाउने क्रम तीव्र रुपमा बढीरहेकाे छ । समाजमा जुवा/तास नियन्त्रणमा सक्रिय प्रहरी भने सामाजिक सञ्जाल टिकटकमा खेलिने/ खेलाइने तासबारे बेखबर छ ।

सामाजिक सञ्जालमा जुवातास खेल्न पाइन्छ/पाइँदैन यो जुवातास ऐनमा प्रष्ट छैन ।

सामाजिक सञ्जाल ‘टिकटक’ पछिल्लो समय सर्वप्रिय सञ्जाल बनेको छ । छोटा भिडियो पोस्ट गर्न पाइने र आफ्नो प्रतिभा प्रस्तुत गर्ने उत्कृष्ट प्लेटफर्म पनि हो । यसबाट धेरैले राम्रा र सकारात्मक काम पनि गरेका छन् । तर कतिपयले यो माध्यमलाई जुवातास खेल्ने जुवाघर नै बनाइसकेका छन् ।

एकाबिहानै म टिकटक खोलेर भिडिओहरु हेरिरहेको थिएँ । हेर्दै जाँदा एक व्यक्तिले तास खेलाइरहेका थिए । जहाँ ५ जना अन्य व्यक्तिहरु सहभागी थिए । उनको टिकटक अकाउन्टको प्रोफाइल तस्बिरमा नै तास छ । उनले तास खेल्न आह्वान गरिरहेका थिए ।

जहाँ एकपटक हार्दा ५० रुपैयाँ जाने र जिते २५० रुपैयाँ आउने रहेछ । अझै हेर्दै जाँदा अर्का एक जनाले तास खेलाइरहेका थिए । जहाँ एकपटकमै ५०० रुपैयाँ जाने रहेछ । यो क्रम राति बढ्ने रहेछ धेरै मानिसहरु फूर्सदमा हुने भएर होला, सायद ।

टिकटकमा तास खेलाउन लाइभमा आएका एक व्यक्तिले भनिरहेका थिए ‘५०० रुपैयाँ इसेवा वा बैंक एकाउन्टमा ट्रान्सफर गरेर खेल्न आउनुस् ।’ उनको टिकटक लाइभको कमेन्टमा अन्य प्रयागकर्ताले सहभागी हुने तरिका र रकम पठाउने माध्यम सोधिरहेका थिए । यो लहर हेर्दै जाँदा करिब १ दर्जन टिम टिकटक लाइभमै तासमा झुम्मिरहेका थिए ।

तास खेलाउने व्यक्तिलाई डबल फाइदा हुने रहेछ । किनकी आफूले रकम खर्चिन नपर्ने, जितिहाले आफ्नो खातामा रकम ‘प्लस’ हुने रहेछ । टिकटक लाइभमा तास खेलाउनेको क्रेज लोभलाग्दो देखिन्छ । तास खेल्न सहभागी जनाउनेको उत्साह पनि उत्तिकै छ । जमघट बिना, भाैतिक उपस्थिति विना नै र हिसाबकिताब स्वयं खेलाउनेको जिम्मामा रहेकाले झन्झट पनि भएन । जितेको खण्डमा आफ्नो बैंक खाता वा इसेवामा नगद आउँछ, हारेमा जान्छ । नगदको आवश्यक परेन बैंकिङ सिस्टमबाट रकम आदनप्रदान गर्न सकियो ।

नेपालमा जुवातास, सट्टाबाजी, च्याँखे थाप्ने तर पनि यसको पूर्ण रुपमा नियन्त्रण भएको छैन । प्रहरीले पक्राउ गरी नियमानुसार कसुर सजाय पनि दिइरहन्छ । लुकिछिपी त समाजमा यी गतिविधि गरिन्छ नै तर खुलेआम सामाजिक सञ्जाल (टिकटक) मा जुवातास खेल्दा सम्बन्धित निकाय माैन छन् । यसले गर्दा खेल्ने खेलाउने अझ जुर्मुराएकाे देखिन्छ । यसले आगामी दिनमा ठूलाे समस्या निम्त्याउन सक्ने प्रष्ट छ ।

जुवातास खेल्ने खेलाउने कार्यलाई नेपालको कानुनले अपराधमा राखेको छ । २०७५ साल भदौदेखि लागू भएको मुलुकी अपराध संहितामा जुवा खेल्ने वा खेलाउनेलाई सजायकाे व्यवस्था गरिएकाे छ । उक्त संहिताको दफा १२५ मा पहिलो पटक जुवा खेल्ने वा खेलाउनेलाई तीन महिनासम्म कैद वा ३० हजारसम्म जरिवानाको व्यवस्था गरिएकाे छ ।

दोस्रो पटकमा एक वर्षसम्म कैद वा ५० हजारसम्म जरिवाना तोकिएको छ । दोस्रो पटक सजाय भुक्तान गरेर पक्राउ परेमा हरेक पटक थप तीन महिनासम्म कैद र १० हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना तिर्नुपर्ने व्यवस्था छ । जुवा खेल्न प्रयोग भएको साधन र जुवा खालमा प्राप्त सम्पूर्ण चलअचल सम्पत्ति जफत हुने कानुनी व्यवस्था छ। तर जुवा खेलेको घर वा कोठा वा ठाउँ वा सवारीसाधन भने जफत हुँदैन ।

भाैतिक रुपमा खेल्दा नियम लाग्ने तर अनलाइन खेल्दा नलाग्ने किन ? यसमा सम्बन्धित निकायको ध्यान गएकाे देखिदैन । सामाजिक सञ्जालमार्फत भित्रिएकाे यस्ताे विकृतिमा सम्बन्धित निकायकाे ध्यान जान जरुरी छ ।