जलवायु परिवर्तनका यी चकित पार्ने परिणामबारे जान्नुहोस्

‘चराहरूको सङ्गीत, हल्का हिमपात, फूल फुल्ने फूलहरू र सानो लामखुट्टेको टोकाइ’ तपाईंले नोभेम्बरमा उत्तरी इङ्गल्याण्डमा यी चीजहरूको आशा गर्नुहुन्न, तर यो भइरहेको छ । यी लक्षणहरु पृथ्वी लगातार न्यानो भइरहेकाे हल्का ‘साइड इफेक्ट’हरू हुन् ।

पृथ्वीको तापका कारण डरलाग्दो बाढी आइरहेका छन् । कतिपय ठाउँहरु सुख्खा हुँदै गएको छ । तापक्रम बढिरहेको छ । पृथ्वीको तापक्रम बढ्दै गएपछि साइबेरियाका हिउँले ढाकिएका मैदानहरू वर्षौंदेखि पग्लिँदै छन् । पृथ्वीको चमक घट्दै गएको छ ।

जलवायु परिवर्तनका केही नतिजाहरू धेरै खतरनाक हुन्छन्, तर यसको कारणले केही अनौठो परिवर्तनहरू भइरहेका छन्, जुन तपाईंले महसुस गर्नु भएकाे छैन हाेला ।

साइबेरियाको जमेको जमिनमा ठूला–ठूला क्रेटरहरू बनिरहेका छन् । केही रुसी वैज्ञानिकहरुका अनुसार पृथ्वीको तापक्रम बढ्दै जाँदा जमिन भित्र ग्यासको पकेट बनिरहेको छ । उनीहरुमा एक्कासी विष्फोट भएर खाडल बनेको छ ।

बरफले ढाकिएको यस्तो जमिनलाई पर्माफ्रोस्ट भनिन्छ । यसमा दुई वा बढी वर्षसम्म बरफ जमेको हुन्छ । आर्कटिकमा बनिरहेका ठूला क्रेटरहरूको पछाडि पनि यही अवधारणा छ ।

बीबीसी फ्युचरको एउटा लेखमा भनिएको छ, ‘यो घटनाले हाम्रो पृथ्वीको उत्तरमा रहेको यो जनसङ्ख्या नभएको क्षेत्र कसरी चुपचाप केही ठूला परिवर्तनहरूबाट गुज्रिरहेको छ भनी बताउँछ ।’

केही समयअघिकाे अनुसन्धानमा यस्ताे भनिएकाे छ, ‘आर्कटिक हामीले सोचेको भन्दा छिटो न्यानो हुँदैछ । यसको तापक्रमको गति विश्वको तापक्रमको गतिभन्दा चार गुणा बढी छ ।’

न्यु जर्सीस्थित बिग बियर सोलार अब्जर्भेटरीका वैज्ञानिकहरुका अनुसार पृथ्वीको तापक्रम बढ्दै गएका कारण त्यस्ता खाडलहरु भित्र मात्रै नभएर यसको ‘चमक’ पनि घट्दै गएको छ ।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार सूर्यको प्रकाश पृथ्वीबाट फर्केर चन्द्रमाको अँध्यारो क्षेत्रमा खस्नुलाई ‘अर्थ साइन’ वा अल्बेडो भनिन्छ । मूलतः यो पृथ्वीको प्रकाश प्रतिबिम्बित गर्ने क्षमता हो ।

यस अध्ययनमा पूर्वी प्रशान्त सागरमा तल्लो आकाशमा पाइने बादल घट्दै गएको बताइएको छ । समुद्रको तापक्रम बढेका कारण यस्तो भएको हो ।

किनभने यो बादल ऐना जस्तै हो, जसले सूर्यको किरणलाई अन्तरिक्षमा प्रतिबिम्बित गर्दछ । तर यी बादलहरू घट्दै जाँदा यो प्रकाश घट्दै जान्छ । त्यसैले वैज्ञानिकहरुको यो अध्ययन अनुसार हामीले हाम्रो पृथ्वीको चमक घटाउँदैछौँ ।

ग्लोबल वार्मिङ महसुस गर्ने हामी मानिस मात्र होइनौँ । यसले केही जनावरहरूलाई धेरै अनौठो तरिकाले असर गरिरहेको छ ।

केही सरीसृपहरूमा, यसले बच्चाहरूको लिंग निर्धारणलाई पनि असर गरिरहेको छ । वास्तवमा तिनीहरूको अण्डालाई कुन तापक्रममा निषेचित गरिन्छ, यसले फरक पार्छ । अस्ट्रेलियामा पाइने छेपारोको प्रजाति (दाढी भएको नर ड्र्यागन) मा तापक्रमको सीमा नाघेपछि भाले पोथीमा परिणत हुन्छ ।

यसले भाले छेपारोलाई हटाउन सक्ने र यो प्रजाति लोप हुने खतरा रहेको भन्दै वैज्ञानिकहरू चिन्तित छन् ।

समुद्रमा हरितगृह ग्यास कार्बन डाइअक्साइडको बढ्दो स्तरले माछाको गन्ध वा महसुस गर्ने क्षमतालाई कम गरिरहेको छ ।

जलवायु परिवर्तनका कारण मौसमको लय पनि बिग्रँदै गएको र यसको प्रभाव देखिन थालेको छ । बेलायतको जङ्गलमा सन् १९४० को दशकको तुलनामा तीन साता पहिले नै ठूला चल्लाहरू निस्किन्छन् ।

बढ्दो तापक्रमका कारण बसन्तको खाद्य श्रृंखलामा पनि परिवर्तन आएको छ । पृथ्वीको तापक्रम बढ्दै गएका कारण चराचुरुङ्गीले खाने कुखुरा पनि चाँडै जन्मन थालेका छन् । ओक रूखको पात पनि चाँडै उत्पादन भइरहेको छ । जसलाई यिनीहरूले खाने गर्छन् ।

धेरै चराहरू मौसमको परिवर्तनसँग समायोजन गर्न खोजिरहेका छन् । कतिपय यस क्षेत्रबाट अर्को ठाउँमा सरेका छन् । यस वर्ष नोर्फोक खानीमा जन्मेका चल्लाहरू (उनीहरूले मौरीलाई खाने चल्लाहरू खान्छन्) देखिन्छन् । सामान्यतया तिनीहरू दक्षिण युरोप र उत्तर अफ्रिकामा जन्मेका छन् ।

अहिले पनि स्वर सुन्ने समय परिवर्तन भएको छ । अहिले लण्डनमा यस सिजनमा ती चराहरूको आवाज सुनिन थालेको छ, जुन यसअघि सुनिएका थिएनन् । एक अध्ययनमा यो पनि भनिएको छ कि चराहरू अब उचाइमा रहेका रूखहरूतर्फ सरिरहेका छन् ।

मौसममा आएको यस्तो चरम परिवर्तनले बाली लगाउन पनि गाह्रो भइरहेको छ । यसको असर गहुँ, मकै र कफीमा देखिन थालेको छ । तर अहिले धेरै कुराको अभाव देखिएको छ ।

क्यालिफोर्नियामा आधारित ‘उइ फाेङ फूड्स’, जसले प्रत्येक वर्ष २० मिलियन बोतल सिरिराचा चिली सस उत्पादन गर्दछ, अप्रिलमा आफ्ना ग्राहकहरूलाई उनीहरूको अर्डरहरू डेलिभर हुन नसक्ने चेतावनी दिएर एक पत्र लेखेको थियो । किनभने यो खुर्सानीको ठूलो अभाव भएको छ ।

गर्मीमा, ‘डिजोन तोरी’हरू फ्रान्सेली सुपरमार्केटहरूमा देखिन छाेडिसकेका छन् । वास्तवमा यो तोरी क्यानाडाको घाँसे मैदानमा उब्जाउ गरिन्छ । त्यहाँको मौसममा आएको खराबीका कारण यसको उत्पादन घट्न थालेको छ । संसारको सबैभन्दा धेरै तोरी यही क्षेत्रमा उत्पादन गरिन्छ ।

जलवायु परिवर्तनका कारण कार्बनमुक्त बनाउने प्रयास पनि सुस्त भइरहेकाे छ । अगस्टमा, उर्जा कम्पनी ईडीएफले फ्रान्सको एक आणविक पावर स्टेशनको उत्पादन कटौती गर्नुपर्‍यो किनभने त्यहाँका नदीहरूमा पर्याप्त चिसो पानी थिएन ।

यो समस्याको समाधान के होला ? त्यसमा संयुक्त राष्ट्रसंघीय जलवायु परिवर्तन सम्मेलनमा छलफल भइरहेको छ । सम्मेलनमा पृथ्वीलाई तातो बनाउने ग्यासलाई कसरी कटौती गर्ने भन्ने विषयमा छलफल भइरहेको छ ।

पृथ्वीको तापक्रम बढाएर हामीले हाम्रो संसारलाई धेरै परिवर्तन गरेका छौँ। तर अब हामी अचम्मको रूपमा आउन सक्ने परिवर्तनहरूको लागि तयार हुनुपर्छ । यस्ता परिवर्तनहरू पनि देख्न सकिन्छ, जुन हामीले कल्पना पनि गरेका थिएनौँ ।

Photo Credit: Evgeny Chuvilin

© 2024 All right reserved Site By : Himal Creation || सञ्चार रजिस्ट्रार दर्ता नं : ०००९७