बेइजिङ । राम्रोका लागि बल ‘क्वाड’ ले आफ्नो समुद्री पहल इन्डो-प्यासिफिक मेरिटाइम डोमेन अवेयरनेस (आईपीएपडीए) को सहयोगमा दक्षिणमा चीनको विस्तारवादी महत्वाकांक्षाविरुद्ध लड्ने प्रयास गरिरहेको छ ।
चीनले पूर्वी क्षेत्रमा पनि निरन्तर माछा मार्ने र सैन्य अभ्यास गरिरहेको छ, जुन अभ्यासहरू लामो समयदेखि ‘अपारदर्शी, विशाल र कहिलेकाहीं अवैध’ रहेको क्यानाडास्थित थिंक ट्यांक इन्टरनेशनल फोरम फर राइट्स एन्ड सेक्युरिटी (आईएफएफआरएएस) ले रिपोर्ट गरेको छ ।
हालसालै दक्षिण चीन सागरको विवादित पानीमा सार्वभौमसत्ताको सवालमा चिन्ता बढ्दै गए र यसले आगामी दिनमा थप समस्या सिर्जना गर्नसक्ने जनाइएको छ। क्वाड सदस्य देशहरू बीच स्थापना गरिएको सञ्चार प्रणालीले यी प्रमुख विश्वव्यापी खेलाडीहरूलाई इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा चीनले गरेको राजनीतिक, सैन्य र अव्यवस्थित आर्थिक गतिविधिहरूको निगरानी र जाँच गर्न अनुमति दिनेछ ।
छिमेकी राष्ट्रहरूको सार्वभौमसत्ता र न्यायिक अधिकारको उल्लंघन गर्न चीनको रणनीतिक र कठोर मनोवृत्तिलाई ध्यानमा राख्दै प्रशान्त महासागरमा चीनको अवैध विस्तार चिन्ताको गम्भीर कारण बनेको छ ।
चिनियाँ सामुद्रिक मिलिसियाको अवैध माछा मार्ने समस्या छैन। चीनले पनि ‘संदिग्ध कार्यहरु’ गरिरहेको छ । भियतनाम र फिलिपिन्सलाई दक्षिण चीन सागरमा माछा मार्ने गतिविधिमा प्रतिबन्ध लगाउने चीनको कदमले समुद्रको विवादित पानीमा यी राष्ट्रहरूको सार्वभौम अधिकारको बारेमा गम्भीर चिन्ता खडा गरेको छ ।
चीनको विस्तारित सामुद्रिक गतिविधिहरू, गैरकानूनी र गोप्य दुवैको सम्बन्धमा जाँच गर्न आह्वानसमेत गरिएक छ। हनोईको सरकारले बेइजिङको निरंकुश कदमको निन्दा गरेको छ भने भियतनामको क्षेत्राधिकार र सार्वभौम अधिकारको सम्मान गर्न देशलाई अपील गरेको छ । यद्यपि, बेइजिङले माछा मार्ने प्रतिबन्धलाई अमान्य ठान्दै अस्वीकार गरेको छ र आफ्ना नागरिकहरूलाई भियतनामी समुद्री क्षेत्रको सीमाभित्र माछा मार्ने गतिविधिहरू गर्न निर्देशन दिएको छ ।
सन् २०२१ को सुरुमा फिलिपिन्स र चीनबीच सार्वभौमिकता द्वन्द्वमा तनाव रहेको थियो । फिलिपिन्सले दाबी गरेको दक्षिण चीन सागरको क्षेत्र ह्वाइटसन रिफमा लंगरमा राखिएको २०० भन्दा बढी माछा मार्ने जहाजहरू समावेश थिए । क्वाड सदस्यहरू भारत, जापान, अष्ट्रेलिया र अमेरिकाले मे २४ मा आईपीएमडीएमा हस्ताक्षर गरेका छन् । एक समुद्री सुरक्षा पहल भनेको अवैध माछा मार्ने गतिविधिहरू, रातको समयम ढुवानी, र इन्डो-प्यासिफिक क्षेत्रमा अन्य रणनीतिक गतिविधिहरूको निगरानी र समाधान गर्ने हो ।
यो सामुद्रिक सुरक्षा साझेदारीले सदस्य राष्ट्रहरूलाई अवैध माछा मार्ने, ‘डार्क शिपिंग’ र अन्य रणनीतिक-स्तर गतिविधिहरू ट्र्याक गर्न अनुमति दिनेछ । क्वाड देशहरू यस क्षेत्रको समुद्री डोमेन जागरूकतामा योगदान गर्न प्रतिबद्ध छन् । उनीहरुले यस क्षेत्रको शान्ति, स्थिरता र समृद्धिको लागि आधारभूत आवश्यकतामा लगानी गर्ने व्हाइट हाउसले विज्ञप्तिमार्फत भनेको छ ।
