रामेछाप । नेपालमा नै अत्यन्त गुणस्तरका घोडा उत्पादन हुन्छ । तर नेपालमा उन्नत जातका घोडाका नाममा महँगो मूल्यमा भारत, हंगेरी, स्लोभागिया लगायतका देशबाट घोडा भित्रिन्छन् ।
दोलखाको विगु गाउँपालिकाको लप्चीका स्थानीयको मुख्य पेसा नै याक–चौँरी र घोडा पालन हो । यो विकट गाउँका किसानले पुस्तौँदेखि चौँरी र घोडा पाल्दै आएका छन् । तर गाउँको उत्पादन आफ्नो देश भित्र बिक्री गर्न ल्याउने बाटो समेत नहुँदा लप्चीवासीले तिब्बती बजारको भर पर्नुपरेको छ ।
स्थानीय पेम्बा शेर्पाका अनुसार लप्चीका १३ घर किसानले नै घोडा पालेका छन् । हरेक वर्ष घोडाका बछेडा-बछेडी उत्पादन हुन्छन् । घोडा बेच्नेको लागि तिब्बती बजार पुर्याउनु पर्छ । लप्चीवासीले घोडा बेच्न तिब्बतको कुटी बजार पुर्याउँछन् ।
लप्चीको घोडाको तिब्बतमा पनि राम्रो माग रहेको छ । ‘कुटीमा लप्चीको घोडा ५० हजारदेखि १ लाख २० हजार नेपाली रुपैयाँसम्ममा बिक्री हुन्छ, घोडा हेरेर मोल हुन्छ’, पेम्बाले भने ।
लप्चिबाट तिब्बत र्पुयाइएको कतिपय घोडा त्यहाँबाट नेपाल तर्फ पनि आउँछन् । ‘नेपाल आउँदा ती घोडाको मूल्य निक्कै बढेर आउँछ । ती घोडा सोझै नेपाल ल्याउने हो भने आफ्नै देशका गुणस्तरीय घोडा सस्तो मूल्यमा आउने थिए’, नेपाल शेर्पा संघ वागमती प्रदेशका सचिव दावासङ्बु शेर्पाले भने ।
लप्ची पुग्ने सडकको कुरै छाडौँ गाेरेटो बाटो समेत छैन । दोलखाको सिंगटीबाट दुई दिनको जोखिमपूर्ण पहरोको पैदल यात्राबाट मात्र लप्ची पुगिन्छ । स्थानीयलाई आफ्नै देश भित्र आउजाउ गर्न जीवन जोखिममा पार्नुपर्छ । पशु बस्तु ल्याउने लैजाने कुरा त कल्पना गर्न पनि सकिँदैन ।
अहिले विगुको थाङ्जेबुसम्म सडक खोल्ने क्रम चलिरहेको छ । त्यहाँसम्म सडक खुल्यो भने एक दिन पैदल यात्रा पछि लप्ची पुग्न सकिन्छ । त्यो पनि सहज बाटो छैन ।
लप्चीसम्म पुग्ने गाेरेटो बाटो मात्रै राम्रो बनाइदिने हो भने लप्चीका घोडा र चौँरी नेपालका अन्य भागमा र्पुयाउन सकिन्छ । अनि त्यहाँको चौँरीजन्य उत्पादन पनि नेपाली बजारमा ल्याउन सकिन्छ । ‘अरू विकासको के कुरा गर्नु, सरकारले हामीलाई पैदल हिँड्ने बाटो त दिन सकेको छैन’, पेम्बाले भने ।
