कोभिड १९ संक्रमणबाट निको भइसकेपछि पनि अहिले मानिसहरुमा पाेस्ट काेभिडकाे समस्या देखिएकाे खबरहरु आइरहेका छन् । भर्खरै गरिएको एक अध्ययनले यस्ताे तथ्य पत्ता लगाएको छ, काेभिड १९ ले शुक्रकीटमा पनि क्षति पुर्याउँछ, जसले पुरुषको बच्चा जन्माउने क्षमतालाई पनि असर गर्न सक्छ । अध्ययनले कोभिड–१९ बाट निको भएको धेरै महिनापछि पनि शुक्राणुको संख्या घटेको देखिएको छ ।
कोरोनाले शुक्रकीटलाई कसरी नोक्सान गर्छ ?
हालै बेल्जियममा गरिएको एक नयाँ अध्ययनले कोरोना भाइरसले पुरुषको शुक्राणुको संख्या घटाउन सक्ने खुलासा गरेको छ । फर्टिलिटी एन्ड स्टेरिलिटी जर्नलमा प्रकाशित यस अध्ययनमा बेल्जियमका १२० पुरुषको नमूना संकलन गरि अध्यययन गरिएकाे बताइएकाे छ । जसको औसत उमेर ३५ वर्ष थियो । उनीहरु कम्तीमा एक हप्ता र औसत ५३ दिनमा कोरोनाबाट निको भएका थिए ।
अध्ययन अनुसार कोभिड–१९ बाट एक महिनाभन्दा कम समय संक्रमित भएका पुरुषको शुक्रकीटको संख्या ३७ प्रतिशतले घटेको पाइएको छ ।
अध्ययन अनुसार एकदेखि दुई महिनासम्म कोरोना संक्रमित भएका पुरुषमा पनि शुक्रकीटको संख्या २९ प्रतिशतले घटेको देखिएको छ । जहाँ दुई महिनापछि शुक्रकीटको संख्या ६ प्रतिशतले घटेको थियो ।
यस अध्ययनमा संलग्न पुरुषहरुमा कोरोनाका कारण उनीहरुको शुक्राणुको संख्या मात्र नभई शुक्रकीटको गतिशीलता (स्पर्म मोटिलिटी) पनि प्रभावित भएको पाइएकाे छ ।
एक महिनाभन्दा कम समयदेखि संक्रमित पुरुषको शुक्रकीटको गतिशीलता ६० प्रतिशतले घटेको पाइएकाे छ । त्यसैगरी, एकदेखि दुई महिनासम्म कोभिड सङ्क्रमित पुरुषहरूमा शुक्रकीटको गतिशीलतामा ३७ प्रतिशत र कोभिड सङ्क्रमणबाट निको भएकाहरूमा दुई महिनापछि पनि २८ प्रतिशतले कमी देखिएको छ ।
यौन सम्पर्कबाट कोरोना सर्दैन भन्ने बलियो प्रमाण छ । अर्थात् कोरोनाबाट निको भइसकेका व्यक्तिको वीर्यबाट भाइरस सर्दैन । कोरोना संक्रमित व्यक्तिको वीर्यमा कोरोना भाइरसको आरएनएको उपस्थिति नभएकाे अनुसन्धानकर्ताहरुले बताएका छन् ।
कोरोनाले सन्तान जन्माउने क्षमतामा दिर्घकालिन प्रभाव पार्छ कि गर्दैन भन्ने बारे थप अध्ययन गर्न अझै बाँकी रहेको अनुसन्धानकर्ताहरुले बताएका छन् ।
कसरी घटाउन सक्छ पुरुषको सन्तान जन्माउने क्षमता ?
यस अध्ययनमा कोरोना संक्रमित पुरुषको शुक्रकीटमा पर्ने असरलाई लिएर दुइटा कुरा बाहिर आएको छ – एउटा उनीहरुको शुक्राणुको संख्या घटेको र दोस्रो उनीहरुको शुक्रकीटको गतिशीलतामा असर परेको ।
दुई महिनाभन्दा बढी समयदेखि कोरोनाबाट निको भएका पुरुषमा पनि आफ्नो यसको प्रभाव देखिएकाे छ । पुरुषको पिता बन्नमा शुक्रकीटले सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यस्तो अवस्थामा गर्भधारण गर्ने योजनामा रहेका जोडीका लागि पुरुष पार्टनरको शुक्रकीट स्वस्थ हुनु सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हुन्छ ।
यस अध्ययनका अन्वेषकहरूले गर्भवती हुने योजनामा रहेका दम्पतीहरूलाई कोभिड-१९ संक्रमणपछि शुक्रकीटको गुणस्तरमा कमी आउन सक्छ भनेर चेतावनी दिनुपर्ने बताएका छन् ।
पुरुष प्रजनन प्रणालीले शुक्राणु वा शुक्राणु उत्पादन गर्दछ जुन प्रत्येक अण्डकोषभित्र सेमिनिफेरस नलिकाहरूमा बनाउँछ । शुक्रकीटको माथिल्लो भागमा DNA हुन्छ, जसले महिलाको डिम्बको DNA सँग मिलाएर बच्चा बनाउँछ ।
स्वस्थ शुक्रकीटका लागि ६ वटा मापदण्डहरू छन्, तर तीमध्ये दुईवटा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण शुक्राणु गणना र शुक्रकीटको गतिशीलता हुन् ।
एक एमएल वीर्यमा १५ मिलियन देखि २०० मिलियन शुक्राणुहरू भएमामात्र स्वस्थ शुक्राणु भनेर गणना गरिन्छ । यदि कुनै पुरुषमा प्रति एमएल १५ लाखभन्दा कम शुक्रकीट र प्रति स्खलन (स्खलन) ३.९ मिलियनभन्दा कम शुक्रकीट छ भने, उनी कम शुक्रकीट संख्याबाट पीडित छन् ।
विशेष कुरा के छ भने एक मिलिलिटर वीर्यमा लाखौं शुक्राणु भए पनि बच्चा जन्माउनको लागि एउटा अण्डालाई निषेचित बनाउन एउटा शुक्रकीट मात्र चाहिन्छ ।
शुक्राणु गतिशीलता किन महत्त्वपूर्ण छ ?
बुबा बन्नको लागि पुरुषमा स्वस्थ शुक्रकीटको संख्या मात्र आवश्यक छैन, तर शुक्रकीटको गतिशीलता पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण छ । शुक्रकीटको गतिशीलताले महिलाको अण्डामा पुग्न शुक्रकीटको उचित गतिलाई जनाउँछ ।
शुक्रकीटको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण गुण भनेको तैरने क्षमता हो । शुक्रकीट तैरिरहन्छ जबसम्म यो निषेचन गर्न अण्डामा पुग्दैन । एक पुरुषमा स्वस्थ शुक्रकीट गतिशीलताको लागि शुक्राणुलाई कम्तिमा २५ माइक्रोमिटर प्रति सेकेन्डको दरमा सार्न आवश्यक छ ।
यदि शुक्रकीट प्रति सेकेन्ड ५ माइक्रोमिटरभन्दा कम गतिमा चल्छ भने पुरुषमा शुक्रकीटको गतिशीलता कम हुन्छ ।
यो अध्ययनले कोरोना संक्रमित व्यक्तिको शुक्रकीटमा प्रभाव पार्ने देखाएको छ । यति मात्र होइन, कोरोनाबाट निको भएको महिनौं बितिसक्दा पनि शुक्रकीटमा प्रभाव कायमै छ ।
यसले पुरुषको सन्तान जन्माउने क्षमतामा असर पर्ने सम्भावनालाई औंल्याउँछ । यो अवस्थाबाट बच्न पुरुषले आफूलाई कोरोना संक्रमणबाट जोगाउन र सकेसम्म खोप लगाउने प्रयास गर्नुपर्छ ।
